Sezonun Sürprizi: Hadi Sevişelim (Tiyatro Teras)

Cinsellikle ilgili meseleleri çözememiş bir  toplumda yaşıyoruz. Cinsellik ve seks 'mahrem'in alanına giriyor. 'Ayıp yorgan altında' yâni. Ama seks, toplumun ikiyüzlülüğünün de aynası. Freud 'Cinsellik insan hayatında çok önemli bir rol oynar' demiş. Yıllar önce okuduğum 'Sevgi ve Şiddetin Kaynağı' isimli eserinde Erich Fromm diyor ki:  'İnsan eğilimlerinin en tehlikeli ve en kötüsü üç insan eğilimini belirtir: ölüm sevgisi, hastalıklı narsizm ve birlikte yaşama-aile içi zina saplantısı. Bu üç eğilim birleşince toplumsal ve bireysel çürüme başlar. Çürümeyi önlemenin yolu yaşam sevgisi, insan sevgisi ve bağımsızlıktır.' Çözümü Freud önermiş: 'Konuşma yoluyla tedavi'. Bilinç altı çöplüğünü boşaltmazsak bilinç baskıdan kurtulamıyor.  

Tiyatrom'dan Godot'yu Beklerken'i Beklerken(Dave Hanson)

Godot'yu Beklerken'i Beklerken(Dave Hanson) iyi bir oyun. Zeki, esprili bir bakış açısı var. Godot'yu Beklerken oyununu sahneleyen bir toplulukta iki yedek aktör kuliste kendilerinin sahneye çıkacakları günü(ânı)  bekliyorlar. İsimlerinden anladığımıza göre biri Estragon'un(Ester) diğeri Vladimir'in(Val) yedeği.  Estragon ve Vladimir sahnede Godot'yu beklerken onlar da kuliste o rolleri oynayan aktörlerin başına bir şeyler gelsin de kendileri sahneye çıksın diye bekliyorlar.  Kendisi de bir zamanlar 'yedek aktör' olmuş Hanson kendisiyle dalga geçerken  Beckett'in soyut Godot beklentisini hayatın içine sokuyor ve sıradan insanlardan  örnek verirken '(Godot'yu) bekleme' eylemini somutlaştırıyor;  seyirciye/okuyana kendi hayatına o gözlerle bakmasını öneriyor.  Önerdiği bakış açısı şefkatli, sıcak, eğlendirici. Godot'yu Beklerken'i Beklerken komik ögeler içeren ama temelinde insanlık dramı olan bir oyun.

“Maskeliler” - Kurnaz Yazar… ”Bukalemun” Metin…

Bugünlerde(Aralık 2018) Maskeliler gene çıktı ortaya. Gene bir alkış bir beğeni. Bence oyunu seyredenler oyunu anlamıyor. Oyunu ilk seyrettiğim zaman yazdığım yazıdan oyun metni ile ilgili bölümü yeniden paylaşıyorum:

Ödüllü Oyun(?)

Bileti aldığımda oyunun ödüllendirildiğini bilmiyordum. Ama salona giderken, oyunun, üzerindeki tartışmalarla gölgelenen Muhsin Ertuğrul Tiyatro Ödülleri’nde “En Başarılı Oyun” seçilmiş olduğunu; oyun hakkında çıkan övgü dolu eleştirilerde de sezonun en iyileri arasında sayıldığını öğrenmiştim.

Moda Sahnesi'nde Mouawad'ın Kıyı'sına Çıkmak

Yazar, yönetmen oyuncu Wajdi Mouawad(1968)iç savaş nedeniyle ailesi ile Lübnan'dan önce Fransa'ya(1978), orada beş yıl yaşadıktan sonra Kanada'ya göç etmiş.  Şimdi(2018) Fransa'da Théâtre National de la Colline'in yöneticisi.

Kıyı(Littoral)(1997) Vaatlerin Kanı(The Blood of The Promises)  dörtlemesinin ilk oyunu. (Diğerleri 'Fires', 'Forests' ve 'Skies')

İstanbul DT'da Shakespeare : Hırçın Kız

Hırçın Kız'ın(Çeviri: Nurettin Sevin) Shakespeare'in ilk komedilerinden olduğu kuşkusuzdur.(Urgan) Honan'a göre oyunun Haziran 1592'den önce sahnelenmiş olması muhtemel.

Diğer komedilerin  sadece dış koşulların güldürücü oluşundan kaynaklanıyor olmasına karşı Hırçın Kız'da hem durum ve olaylar hem de oyunun baş kişileri güldürücüdür. Katherina ve Petruchio 'yaşayan' insanlardır. Bu nedenlerle  Hırçın Kız, incelikli bir komedya sayılmalıdır.(Urgan)

Gerçekten de seyretmeden önce oyunu(Bülent Bozkurt çevirisi) yeniden okuduğumda  diyalogların çok zekice yazılmış olduğunu gördüm. Petruchio ile Kate'in konuşmaları teklifsiz, sıcak, sık sık müstehcen, tokat gibi sert, halk masallarından ve efsanelerinden alıntılarla zengin. Olaylar, durumlar, kişiler ve aralarındaki ilişkiler bana orta oyununu hatırlattı.

Gestus'tan Etik Nedir (Gökhan Erarslan)

Gökhan Erarslan (1982) Türk Tiyatrosu'nun 'kaygılı' yazarlarından biri. Ülkede yaşananlara anlamak için bakan, yaşadıklarından, gördüklerinden kaygılanan, kaygısını anlatmak için tiyatronun dilini kullanmayı seçmiş bir yazar Erarslan. Bugüne kadar yazdıklarını okumuş ve ayrıca bazılarını da seyretmiş biri olarak Etik Nedir(2017)  kaygısını(kaygımızı)  açık ve net olarak dile getiren bir oyun. Oyunu özel kılan diğer hususlar dildeki akıcılık, konudan konuya geçişlerde süreklilik ve başta sona sanki bir gökdelen inşaatı yapar gibi sağlam bir temel üzerine kurulmuş binanın kat kat yükselişinde gösterilen dikkat ve özen. Bence oyun Erarslan'ın yazarlık hayatında yeni bir aşama.  Malûmunuz üst kat bir alttakine dayanmak zorunda. Erarslan da tekst 'inşa etmiş'. Anlattıkları matematiksel bir denge içinde ve içinde fazlalık yok. Ortaya atılan konular ve kişiler birbiri ile ilintili. Oyun öncelikle metin olarak alkışı hakediyor.

İstanbul Devlet Tiyatrosu'nda İstasyon

Yazar

Oyun yazarı, senarist, şair, oyuncu ve yapımcı Olexandr Viter(1972) modern Ukrayna tiyatrosunun önde gelen isimlerinden biri. En bilinen oyunu İstasyon Rusça, Lehçe, Ermenice, Estonyaca, İngilizceye tercüme edilmiş. Ukrayna, Rusya, Arnavutluk, Beyaz Rusya, Yunanistan ve Estonya'da sahnelenmiş. Chicago'da okuma tiyatrosu olarak seyirci ile buluşmuş. Oyun 'The Grand Duchy of Drama' adlı oluşumda 4 ülke tarafından uluslararası proje olarak seçilmiş. Polonyada 'Night of Culture' isimli festivalde sahnelenmiş.(Dergiden) 'Ukrayna tiyatrosu kendi ülkesini yendiden keşfediyor; Gogol ve Bulgakov'un eserlerinde ortaya çıkan ortak eğilimler genç yazarlarda da görülüyor.'(Kitaptaki Dr.Senem Cevher'in  önsözünden) Türkçeye tiyatromuza pek çok oyun kazandırmış olan  Senem Cevher tarafından  tercüme edilmiş.