14 Temmuz 2009 Salı

2009-2010 Tiyatro Dünyası - Hayallerim / Merak Ettiklerim

Yaz boyunca süren turneleri bir kenara koyarak artık yeni sezonu bekliyorum.
Geçmişte Rumeli Hisar yaz gösterilerini dört gözle beklerdik. O zamana göre büyük prodüksiyonların merkezi orası idi. Kerem Avşar’lı Hamlet, Doğan Bavli’li Coriolanus, Cüneyt Gökçer’li Kral Lear ,Mücap Ofluoğlu’lu Cyrano de Bergerac hemen aklıma gelenler.
Hisar’ın surlarından eşsiz Boğaz görünümü,askerlerden oluşan kalabalık figürasyon hala gözlerimin önünde . Surları aydınlatmışlar ama ay yetiyor zaten. Martılar bile suspus, yanıbaşımızda....
Sesler yankılanıyor Hisar’ın duvarlarında.. Ophelia surlardan aşağı atıyor kendini.
Arada bir boğazdan geçen vapurların düdükleri, yakın bir camiden ezan sesi, tiratlara karışıyor. Oyun sonunda Kralın tacından kopan iki üç boncuk, yuvarlak taş sahne üstünde parlıyor. Sıcak yaz akşamının son saatlerinde tatlı bir ürperti ve yığınlarca rüya ile eve dönüyoruz. Kapıda mısırcılar, ampullerin aydınlattığı tezgahlarında bağrışıyorlar. İETT otobüsleri bekliyor sıra sıra.
O günlerde AST’ın yaz turnelerine bilet almak için geceden sıraya girerdik.
Eylül’ü merakla beklerdik : kim ne oynayacak ? Dormen, Kenterler, Dostlar, Ali Poyrazoğlu, Gülriz Sururi-Engin Cezzar, Altan Erbulak-Metin Serezli, Devekuşu Kabare, Nejat Uygur, Gönül Ülkü-Gazanfer Özcan ve tabi ki Şehir Tiyatroları…
Ne çok yazarımız var/dı bizim? Merakla beklerdik yeni ne yazmışlar diye… Aziz Nesin, Haldun Taner, Necati Cumalı, S.Kudret Aksal,Güngör Dilmen,Turan Oflazoğlu,Recep Bilginer, M.Cevdet Anday, İsmet Küntay, Erol Toy,Orhan Asena,Tarık Buğra,Yıldırım Keskin, Turgut Özakman,Cahit Atay, Adalet Ağaoğlu, Behçet Necatigil, Güner Sümer,Dinçer Sümer…
Galiba artık hayal oldu. Ama hayallerim hala yaşıyor. Hayalim merakımı ateşliyor.

Önümüzdeki sezonu merakla bekliyorum :
İstanbul Şehir Tiyatroları’nın yeni repertuvarı nasıl olacak ? Ayşe Nil Şamlıoğlu ile yeni ve genç yönetmenlerden, sınır tanımayan yeni oyunlar hayal ediyorum. Eski ustalardan tiyatro lezzetini duyacak mıyım? Performans Tiyatrosu’nda ne seyredeceğiz acaba? Şamlıoğlu oyun yönetecek mi?
Prof.Dr.Dikmen Gürün’ü istifa ettiren “2010 cular” ne yapacaklar merak ediyorum. “Öksüz” bırakılan Üniversite Tiyatrolarının kırılan umutları nasıl onarılacak ?
Oyun Atölyesi ,Testosteron’dan sonra nasıl bir oyun seçecek ? Ya da Evlilikte Ufak Tefek Cinayetler gene 3 ay sonrasına mı bilet satacak? “Her sezon bir Shakespeare” hedefine dönecek mi ?
İnek ve Striptiz İle gönlümüzü çelen Mehmet Avdan’ın yeni oyunu ne acaba?
Seyyar Sahne nasıl devam edecek ?Kadıköy Sanat neyi sahneleyecek?
Her oyunu kapalı gişe oynayan ama tiyatromuza ağırlığını koyamayan İstanbul Devlet Tiyatrosu ne oyunlar seçecek ?
Ya Dot? Dot-Bilsar’da? Çok ses getiren “proje”lerinin devamı ne olacak?
Garaj istanbul’un “proje”leri nasıl ses getirecek?
Pera ‘da Nesrin Kazankaya bu yıl neyi kotaracak ?
Kenterler’de Cimri devam edecek mi ?
Hakan Gerçek hangi oyunu oynayacak ? Engin Alkan ne sahneleyecek ?
Yiğit Serdemir yerli bir “in-yer-face” yazacak mı ?
Amatörler neler yapacak ?
Ya benim ilk göz ağrım : Boğaziçi Üniversitesi Oyuncuları - büo ? Yeni bir “Marat Sade” , “Ay Işığında Çalışkur” ,“Akşam Erken İner Mahpushaneye” yapacak mı?

Keşke:
Işıl Kasapoğlu bize bir Commedia dell’arte ziyafeti çekse..
Genco Erkal 70 lerin ruhunu diriltse yeniden..
Mehmet Ergen yeni bir yerli oyun ve yazar bulsa .
Emel Mesçi İstanbul’da bir oyun sahnelese.
Arif Akkaya ince ince dokusa bir oyunu yeniden..
Gencay Gürün toplasa “dev”leri etrafına ve tiyatronun çoskusunu duyursa büyük bir prodüksiyonla.
Haldun Dormen “Hava Cıva” ya da “Alabanda”yı sahnelese ..
Yıldız Kenter’i , Macide Tanır’ı, Işık Yenersu’yu , Çetin Tekindor’u , Şener Şen’i , Ahmet Gühan’ı, Zeki Alasya’yı ,Metin Akpınar’ı , Müjdat Gezen’i, Uğur Yücel’i görsem sahnede ...
Genç tiyatrocular doğsa , umudu ateşleyen...
Politik tiyatro , politik mizah geri gelse..
Anadolu’nun binlerce yıllık zenginliğinden yeni bir ışık doğsa…
6.Mitridat ve Kraliçe Leodike’yi ya da Kral Antiokos’u keşfetse(!) bir yazar.
Yepyeni tiyatro mekanları açılsa..
Seyirci sokaklara taşsa bilet kuyruklarında.

Merak ediyorum :
Çehov seyredecek miyim ? İonescu? Pinter ? Tardieu? Shakespeare? Hugo? Balzac ? Aristophanes? Mişima? Miller? Gorki ? G.Greene? Steinbeck? Dostoyevski ? Turgenyev?
Sait Faik , Haldun Taner,Sabahattin Ali, Memduh Şevket Esendal hikayeleri ; Reşat Nuri , Yakup Kadri, Aka Gündüz , Hüseyin Rahmi Gürpınar,Kemal Tahir,Orhan Kemal ,Attila İlhan romanları “büyük” prodüksiyon olacak mı? Bekir Yıldız’ı kim hatırlayacak ? Oktay Rıfat’ı, İlhan Berk’i sahnede görecek miyim? Yaşar Kemal’den “Filler Sultanı ile Kırmızı Sakallı Topal Karınca”yı büyüklere/küçüklere masal uyarlaması olarak çocuklarla birlikte izleyebilecek miyim? Neveser Kökdeş ya da Mehveş Hanım müzikalleri bu sene yapılacak mı?
Kim/ler
Kimler AB’den fonlanacak ve ne yapacaklar? Kimler kimlere karşı “Kampanya”lar düzenleyecek, imza toplayacak? Kimler şehri ve tiyatroyu ikiye bölecek ? Kimler Kültür Bakanlığı yardımına müracaat edecek ? Kimler müracaat etmeyip ortaya çıkıp alkış arayacak ? Kimler yardım almayınca ver yansın edecek ? Kimler yardım alıp sezon sonunu bekleyecek, yeni oyun koymak için? Kimler sezon başı resepsiyonları ile jürilerle buluşacak ? Kimler sezonun “high”ını seçmek için ne cilalar çekecek? Kimler kimlere sponsor olacak? Kimler sahnede kimin gömleğini giyecek? Kimler “eski-yeni”lerle tvlerde “proje” üretecek? Kimler hangi siyasetçinin peşine takılıp “cazgırlık” yapacak? Kimler hangi saygın tiyatrocuyu vitrine çıkarıp sanatçı dostu sayılacak? Kimler “trend” dir diye getirebildiğini “festivallik” diye önümüze koyacak ? “Rating”i yüksek hangi tv dizisinden kim/ler tiyatroda arz-ı endam edecek?
Afife Jale , Sadri Alışık ödül jürilerine kimler girecek? Lions jürisinin yeni “ödül kategorileri” neler olacak?
Umudum : Tiyatro
İçinde yaşadığımız dünyada umudu kim yeşertecek ? Yaşama sevgisini kim doruğa çıkaracak? İnsan onurunun önemini kim vurgulayacak ? Kim haysiyeti , direnmenin vazgeçilmezliğini yüksek sesle haykıracak ? Kim aklın ve bilimin gücünü sanat ile sarmalayıp büyük bir şenlik yaratacak ? Kim tarihin parçası olduğunu hatırlayacak ? Kim “sanatın insan bilincine yakıt sağlamakla”(1) görevli olduğunun bilincine varacak? Kim…? Kim…?
“Zamanın sillesine,hakaretlerine;zalimin haksızlıklarına,kendini beğenmişin küstahlıklarına;karşılıksız kalan aşkın ızdırabına; kanunun ihmaline,mevki sahibinin kibrine;sabırla gösterilen liyakatın değersizler elinde hor görülmesine; meşakkatli bir hayatın yükü altında inleyip ter dökmeye tahammül” (2) ederek ömür tüketirken, bizi yeniden ayağa kaldıracak , heyecanlandıracak , ortak algı ve çağrışımımızı yaratacak tiyatroyu kim yapacak?


Melih Anık

(1)“İhtiyacımız Olan Felsefe”-Ayn Rand- Plato
(2)“Hamlet” -Shakespeare- Orhan Burian