Tiyatrom'dan Godot'yu Beklerken'i Beklerken(Dave Hanson)

Godot'yu Beklerken'i Beklerken(Dave Hanson) iyi bir oyun. Zeki, esprili bir bakış açısı var. Godot'yu Beklerken oyununu sahneleyen bir toplulukta iki yedek aktör kuliste kendilerinin sahneye çıkacakları günü(ânı)  bekliyorlar. İsimlerinden anladığımıza göre biri Estragon'un(Ester) diğeri Vladimir'in(Val) yedeği.  Estragon ve Vladimir sahnede Godot'yu beklerken onlar da kuliste o rolleri oynayan aktörlerin başına bir şeyler gelsin de kendileri sahneye çıksın diye bekliyorlar.  Kendisi de bir zamanlar 'yedek aktör' olmuş Hanson kendisiyle dalga geçerken  Beckett'in soyut Godot beklentisini hayatın içine sokuyor ve sıradan insanlardan  örnek verirken '(Godot'yu) bekleme' eylemini somutlaştırıyor;  seyirciye/okuyana kendi hayatına o gözlerle bakmasını öneriyor.  Önerdiği bakış açısı şefkatli, sıcak, eğlendirici. Godot'yu Beklerken'i Beklerken komik ögeler içeren ama temelinde insanlık dramı olan bir oyun.

Sanırım bu oyundan keyif alabilmek için Beckett'in Godot'yu Beklerken oyununu bilmek çok iyi olur. Sahneye koyarken de seyircinin Godot'yu bilmediğini farz etmek gerekiyor.  Her ne kadar Godot dünyada biliniyorsa da algı olarak  'Godot'yu bekleme'nin ne demek olduğunun  -özellikle yeni nesil tarafından-  bilindiğine ve de yeterince anlaşıldığına emin değilim.  Bu duygu bilinmezse  yazarın incelikle yoğurduğu metnin tadına varılamayacağını düşünüyorum. Öte yandan yazar tiyatro, oyunculuk vb konular üzerine göndermeler yapıyor. Bunları bilmeden de oyunun hakkını verebilmek kolay değil.

Tiyatrom tarafından Muharrem Uğurlu rejisi ile sahnelenen oyun yukarıda özetlediğim hususların eksikliği nedeniyle yeterince  etkili olamıyor. Oyunla ilgili temel eksikliğin rejiden kaynaklandığını düşünüyorum. Oyun öncelikle Godot'yu Beklerken'i anımsatacak eklere ihtiyaç duyuyor. Godot'yu Beklerken oyunundan bir iki sahne kulisteki ekrandan oyun boyunca bazen sesler yükselerek görülebilir meselâ.  Godot'yu Beklerken'i Beklerken iki oyuncunun Godot'yu Beklerken oyunundaki gibi bir bekleme sahnesi ile açılabilir ve yedek oyuncular ekrandaki görüntülere bakarak oyunu sessizce mırıldanarak oynayabilir. Ester ve Val'i karikatür tipler olarak oynatma o rollerin yüreğe dokunan saflıklarını ortadan kaldırmış.  Ben bu tutumda yönetmenin seyirciden reaksiyon alma niyetinin olduğunu düşünüyorum. Oysa Mary Hala'nın kendilerini sahnede göreceği günü hayâl eden ama beklentileri çıkmayan sıradan insanların dünyasının basitliği çok daha etkileyici. Susuşların bile anlamlı olduğu Godot'yu Beklerken'e gönderme yapan bir oyun rejisi o oyunun atmosferine dikkat etse iyi olurdu. Oyun metninin bize özgü göndermelerle uyarlanması da oyuna hayatiyet katardı. Oyunu Ekin Tuncay Turan tercüme etmiş. Orijinali ile karşılaştırmadım ama rahatsız olmadan Türkçesinden okudum teksti. Oyunda eksik olan, metni bizim seyircimize ulaştıracak bir dramaturji çalışması. Evet galiba bu oyunu uyarlamak daha doğru bir seçim olurdu.

Oyunda üç oyuncu var. Muzaffer Yöntem(Ester), Olcay Tanberken(Val) ve Metin Kurt(Larry). Tekstteki Laura Larry yapılmış ve kadın oyuncu yerine erkek oyuncu tarafından oynanıyor. Bu değişiklik kadın oyuncu yokluğundan mıdır bilmem? Keşke Laura kalsaydı. Oyundan sonra konuştuğum oyuncuların gündelik hayat konuşmaları doğal ve samimi. Sahnede rol yapıldığı çok belli oluyor. Keşke kendi halleri ile oynasalardı. O zaman oyun, kişi komikliği üzerine  değil durumun komedisi üzerine kurulurdu.

Oyunun künyesinde dekorun sahibi yok. Herhalde yönetmen yaptı. Ben gereksiz(oyuna hizmet etmeyen, merdiven gibi) parçalar gördüm.  Dekorda Godot'yu Beklerken'i çağrıştıran parçalar olsa iyi olurdu. Ön sahnede oynanan oyunun atmosferinde bir kulis hayâl ettim. Bir tür ön sahnenin bozulmuş aynası. Müzik için de aynı şeyleri söyleyebilirim. Müzik kulis kapısı açıldığında sahneden gelen müzik iki tarafı birbirine bağlardı. Müzikle ilgili tam zıt bir tavır da seçilebilirdi. Sahneden gelen ağır bir klasik iken kuliste onun bir çeşitlemesi arabesk bir tını fena olmazdı diye düşünüyorum.

Godot'yu Beklerken'i Beklerken bu sezonun(2018-19) tekst olarak iyi seçimlerinden biri. Ben seyrettiğime çok memnunum.  Oyuna gitmeden önce Godot'yu Beklerken'i okumanızı öneririm.

Melih Anık