9 Ocak 2019 Çarşamba

Tiyatro Sezonu Açılırken İki Oyun(Batı ve Ruki) ve Oyun Önerilerim


Geçen sezon sonunda başlayan iki oyun Batı ve Ruki farklı görünse de aslında aynı konuya dokunuyor: Öteki(leştirme). Batı'nın yazarı Rémi De Vos(Fransız) Ruki'nin yazarı Rike Reiniger(Alman), Batılı.  Batı 2000'li yıllara ait bir hikâye, Ruki'nin geçtiği zaman 1930'lar. İkisinde de faşistler var. Aradaki 70 yılda dünyada değişen bir şey yok.
İki oyun da yönetmen başarısı ile öne çıkıyor öncelikle. Arzu Bigat Baril(Batı) ve Reha Özcan(Ruki) çok başarılı metin okuması yapmış, yalın, sade, titiz ve derin. Batı, Kirpi Tiyatro, Ruki DeepBleuIdeas (Ustaların Sahnesi) Yapımı.



Batı'da bir kadın bir erkek boş bir sahnede, uzlaşması zor görünen bir tartışmanın içinde Abdurrahman'dan bahsediyor. Abdurrahman Arap ve fonda Yugoslavya ve de faşistleri var. Yugoslav faşistler Abdurrahman'ı sevmiyor. Kadın erkek arasındaki fikir ayrılığı evin dışındaki atmosfere paralel olarak cepheleşmeye dönüşüyor. Kadın ve erkek, öfke, hiddet ve isyan sarmalında birey olmaktan toplumsal cephelerin tarafı olmaya doğru evrilip, başkasının yazdığı bir oyunun parçası hâline geliyor. Yazar sıradan görünen kısa cümleler ve sahneler ile gündelik hayatın içindeki trajediyi veriyor. Ötekileştirme ve şiddet derinlerden ses veriyor.
Yönetmen ses ve ışıkla kurduğu matematiksel sahne düzeninde bozuk bir müzik kutusunun devinimleri eşliğinde ilişiklerdeki bozulan iniş çıkışları resmetmiş. Herkes bir oyun tahtasının taşı, şimdiki zaman tüm zamanların yansıması sanki.


Esra Ronabar ve Murat Kılıç, yönetmenin çizdiği resmin sesi, rengi ve deseni olurken  başarılı ve dengeli bir oyunculuk sergiliyor.
Oyunu Arzu Bigat Baril ve Melisa Yener Vittek(dramaturji) çevirmiş. Müzik: Alper Maral - Işık: Kemal Yiğitcan - Koreografi: Talin Büyükkürkciyan Demirci


Ruki, 1933 Almanya orta sıklet boks şampiyonu Johann Rukelie Trollman'ın hayat hikâyesine dayanıyor. "Ruk", Romancada ağaç demek. "Rukeli" ismi, ağaç gibi dayanıklı olmasından dolayı verilmiş.
Ruki modern boksun yaratıcısı olarak tanınıyor. 1933 yılında iktidar olan Naziler propagandaları için boksun önemini farketmiş ama bu sporu "âri" olmayan birinin yumruklarındaki başarıya bırakmak istememiş. Ruki'nin kazanmaması için ellerinden geleni yapmışlar dövüşlerinin sonuçlarını ayarlamışlar. Ruki saçlarını sarıya yüzünü beyaza boyayarak Nazilerle dalga geçmeye başlamış. Aryan olmadığı için dövüştürülmeyen Ruki'yi cephede savaştırmışlar. Ruki cepheden konsantrasyon kampına gönderilmiş. Orada eski bir boksör ile dövüştürülmüş ve kalleşçe öldürülmüş. Konsantrasyon kampındaki eski bir boksör Ruki'yi  öldürene dek kürekle dövmüş. Ruki öldürüldüğünde 36 yaşında imiş. Yıllar sonra  adına dikilen bir heykel ile Ruki'ye saygınlığı iade edilmiş ama yaşadığı yıllarda bir türlü makbûl(?) bir Alman yurttaşı olamamış. Çünkü o bir "öteki".


Yönetmen Reha Özcan ve oyunun dışarıdan bakan gözü yönetmen yardımcısı/dramaturg Ayşegül Hardern dozu kaçarsa şiddete kayabilecek bir konuyu yumuşak ama etkileyici ve estetik bir dille  anlatıyor. Ufak ayrıntılarla yapılan sahne ve mekân geçişleri rastlantısal değil düşünülmüş ve akı(l)cı. Fonda dönen film, sahneleri tamamlıyor. Oyunun tek oyuncusu Reha Özcan aslında iki kişiye can veriyor. Anlatıcı ve Ruki. İçiçe geçmiş bu iki canı, Reha Özcan titiz bir oyunculukla işlemiş.
Oyunu Dr.Phil Gülen İpek Abalı çevirmiş. Müzik: Serkan Alkan-  Koregrafi: Sibel Sürel- Işık: Hakan Hafızoğlu - Video: Erdem Çörekçi


Batı ve Ruki bu sezon seyir listesine alınması gereken iki oyun.
Sezon başında, açıklanan oyunlardan oluşan iki liste sunuyorum. Yazıyı hazırladığım tarihte İstanbul BB Şehir Tiyatroları ve Devlet Tiyatroları'nın programı açıklanmamıştı. Açıklanan oyunların tümüne baktığımızda tiyatromuzun çektiği nefes darlığını görüyoruz. Ülkemizde sayısı 200'leri bulan topluluk içinden seçilebilecek oyun sayısı çok az. Umarım ki umudumuzu ve heyecanımızı arttıran yeni sürprizler açıklanacak oyunlardan çıkar. Kasım'da düzenlenecek ama henüz programı açıklanmamış olan  İstanbul Tiyatro Festivali bir canlılık getirir herhalde.                 
Öneriyorum:
Craft - Yutmak
Kuzguncuk Sanat - Araf
Oyun Atölyesi - Pencere
Entropi Sahne - Ebedi Barış
İstanbul Halk Tiyatrosu - Bezirgân
Tatbikat Sahnesi - Tüy Kalemler
Oyun Kutusu - Son Zenne
YanEtki - Çıkmaz Sokak Çocukları

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder