Geçen sezon sonunda başlayan iki oyun Batı ve Ruki farklı
görünse de aslında aynı konuya dokunuyor: Öteki(leştirme). Batı'nın yazarı Rémi
De Vos(Fransız) Ruki'nin yazarı Rike Reiniger(Alman), Batılı. Batı 2000'li yıllara ait bir hikâye, Ruki'nin
geçtiği zaman 1930'lar. İkisinde de faşistler var. Aradaki 70 yılda dünyada
değişen bir şey yok.
İki oyun da yönetmen başarısı ile öne çıkıyor öncelikle.
Arzu Bigat Baril(Batı) ve Reha Özcan(Ruki) çok başarılı metin okuması yapmış, yalın,
sade, titiz ve derin. Batı, Kirpi Tiyatro, Ruki DeepBleuIdeas (Ustaların
Sahnesi) Yapımı.
Batı'da bir kadın bir erkek boş bir sahnede, uzlaşması zor
görünen bir tartışmanın içinde Abdurrahman'dan bahsediyor. Abdurrahman Arap ve
fonda Yugoslavya ve de faşistleri var. Yugoslav faşistler Abdurrahman'ı
sevmiyor. Kadın erkek arasındaki fikir ayrılığı evin dışındaki atmosfere
paralel olarak cepheleşmeye dönüşüyor. Kadın ve erkek, öfke, hiddet ve isyan
sarmalında birey olmaktan toplumsal cephelerin tarafı olmaya doğru evrilip,
başkasının yazdığı bir oyunun parçası hâline geliyor. Yazar sıradan görünen kısa
cümleler ve sahneler ile gündelik hayatın içindeki trajediyi veriyor. Ötekileştirme
ve şiddet derinlerden ses veriyor.
Yönetmen ses ve ışıkla kurduğu matematiksel sahne düzeninde
bozuk bir müzik kutusunun devinimleri eşliğinde ilişiklerdeki bozulan iniş
çıkışları resmetmiş. Herkes bir oyun tahtasının taşı, şimdiki zaman tüm
zamanların yansıması sanki.
Esra Ronabar ve Murat Kılıç, yönetmenin çizdiği resmin sesi,
rengi ve deseni olurken başarılı ve
dengeli bir oyunculuk sergiliyor.
Oyunu Arzu Bigat Baril ve Melisa Yener Vittek(dramaturji)
çevirmiş. Müzik: Alper Maral - Işık: Kemal Yiğitcan - Koreografi: Talin Büyükkürkciyan
Demirci
Ruki, 1933 Almanya orta sıklet boks
şampiyonu Johann Rukelie Trollman'ın hayat hikâyesine dayanıyor. "Ruk",
Romancada ağaç demek. "Rukeli" ismi, ağaç gibi dayanıklı olmasından
dolayı verilmiş.
Ruki modern boksun yaratıcısı olarak
tanınıyor. 1933 yılında iktidar olan Naziler propagandaları için boksun önemini
farketmiş ama bu sporu "âri" olmayan birinin yumruklarındaki başarıya
bırakmak istememiş. Ruki'nin kazanmaması için ellerinden geleni yapmışlar dövüşlerinin
sonuçlarını ayarlamışlar. Ruki saçlarını sarıya yüzünü beyaza boyayarak Nazilerle
dalga geçmeye başlamış. Aryan olmadığı için dövüştürülmeyen Ruki'yi cephede savaştırmışlar.
Ruki cepheden konsantrasyon kampına gönderilmiş. Orada eski bir boksör ile dövüştürülmüş
ve kalleşçe öldürülmüş. Konsantrasyon kampındaki eski bir boksör Ruki'yi öldürene dek kürekle dövmüş. Ruki öldürüldüğünde
36 yaşında imiş. Yıllar sonra adına
dikilen bir heykel ile Ruki'ye saygınlığı iade edilmiş ama yaşadığı yıllarda bir
türlü makbûl(?) bir Alman yurttaşı olamamış. Çünkü o bir "öteki".
Yönetmen Reha Özcan ve oyunun dışarıdan bakan gözü yönetmen
yardımcısı/dramaturg Ayşegül Hardern dozu kaçarsa şiddete kayabilecek bir
konuyu yumuşak ama etkileyici ve estetik bir dille anlatıyor. Ufak ayrıntılarla yapılan sahne ve
mekân geçişleri rastlantısal değil düşünülmüş ve akı(l)cı. Fonda dönen film,
sahneleri tamamlıyor. Oyunun tek oyuncusu Reha Özcan aslında iki kişiye can
veriyor. Anlatıcı ve Ruki. İçiçe geçmiş bu iki canı, Reha Özcan titiz bir
oyunculukla işlemiş.
Oyunu Dr.Phil Gülen İpek Abalı çevirmiş. Müzik: Serkan
Alkan- Koregrafi: Sibel Sürel- Işık:
Hakan Hafızoğlu - Video: Erdem Çörekçi
Batı ve Ruki bu sezon seyir listesine alınması gereken iki
oyun.
Sezon başında, açıklanan oyunlardan oluşan iki liste sunuyorum.
Yazıyı hazırladığım tarihte İstanbul BB Şehir Tiyatroları ve Devlet
Tiyatroları'nın programı açıklanmamıştı. Açıklanan oyunların tümüne
baktığımızda tiyatromuzun çektiği nefes darlığını görüyoruz. Ülkemizde sayısı
200'leri bulan topluluk içinden seçilebilecek oyun sayısı çok az. Umarım ki
umudumuzu ve heyecanımızı arttıran yeni sürprizler açıklanacak oyunlardan
çıkar. Kasım'da düzenlenecek ama henüz programı açıklanmamış olan İstanbul Tiyatro Festivali bir canlılık getirir
herhalde.
Öneriyorum:
Craft - Yutmak
Kuzguncuk Sanat - Araf
Oyun Atölyesi - Pencere
Entropi Sahne - Ebedi Barış
İstanbul Halk Tiyatrosu - Bezirgân
Tatbikat Sahnesi - Tüy Kalemler
Oyun Kutusu - Son Zenne
YanEtki - Çıkmaz Sokak Çocukları
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder